Budowa soczewki wbrew pozorom nie jest taka prosta, jak mogłoby się wydawać. Różne części soczewki mogą mętnieć, dając charakterystyczny obraz kliniczny i powodując specyficzne zaburzenia widzenia.
Ze względu na lokalizację zmętnień wyróżniamy następujące rodzaje zaćmy:

zaćma jądrowa - zmętnieniu ulega jądro soczewki, zazwyczaj jest to jednolita zmiana zabarwienia soczewki na coraz bardziej żółtą aż do ciemno brunatnej. Widzenie staje się coraz mniej ostre, kolory wyblakłe, poczucie kontrastu obniżone. Może dojść do powstania krótkowzroczności refrakcyjnej (patrz zakładka "objawy i przebieg zaćmy")

zaćma korowa - zmętnieniu ulegają warstwy otaczające jądro soczewki, czyli kora soczewki. W badaniu okulistycznym charakterystyczne są szprychowate zmętnienia zaczynające się od obwodu soczewki i zbliżające się promieniście do centrum. Ten typ zaćmy może dawać szczególnie dokuczliwe aberracje optyczne, gdyż na zmętnieniach dochodzi do dodatkowego załamywania się i rozszczepiania światła, w ekstremalnych przypadkach może dojść do dwojenia jednoocznego. Często zdarza się, że ostrość wzroku jest dobra, ponieważ centralna część soczewki jest niezmieniona, jednak operację wykonuje się ze względu na dokuczliwy wpływ wspomnianych aberracji.

zaćma korowo-jądrowa - postać mieszana - współwystępowanie zmętnienia jądra i zmętnień korowych

zaćma podtorebkowa tylna - bardzo charakterystyczna postać zaćmy, w której zmętnienia umiejscawiają się pod tylną torebką soczewki, najczęściej w samym centrum osi widzenia. Często zmętnienia są bardzo gęste i sprawiają wrażenie, jakby torebka tylna była "wytapetowana". Tego typu zaćma może szybko postępować - nawet w ciągu tygodni, a pogorszenie widzenia jest szczególnie odczuwalne ze względu na centralne umiejscowienie zmian.